بسم الله الرحمن الرحیم

دنیای امروز به دهکده‎ای جهانی بدل شده است که در آن مرزهای جغرافیایی تنها، در چارچوب معادلات دیپلماتیک مورد نظر قرار می‎گیرد و ابزار رسانه، زمنیه محدود شدن مرزهای فکری را فراهم آورده است. از این رو در فصل اول از مجموعه نوشتارهای نقشه راه، تلاش می‎کنیم، ضمن معرفی رسانه به تاثیر و پیامدهای ملموس آن در زندگی پرداخته و چگونگی استفاده درست و مناسب از آن را مورد ارزیابی قرار دهیم.

در این مسیر، کمک و نظر شما دوستان عزیز، می‎تواند مسیر حرکت ما برای رسیدن به اصلی‎ترین هدف این مجموعه که همانان زمینه سازی ظهور حضرت بقیه الله الاعظم (عج) است را تسهیل نماید.

برای شناخت و معرفت درست درباره یک موضوع، بهترین و اولین مرحله تعریف جامع و مانعی از آن می‎باشد از این رو در مقوله رسانه، ابتدا به تعریف (رسانه) یا (رسانه های عمومی) می پردازیم.

 رسانه های جمعی یا عمومی و به تعبیر دیگر وسایل ارتباط جمعی اصطلاح فارسی شده واژه لاتین«Medium» است که جمع آن«Media» می باشد و منظور از آن دسته ای از وسایل هستند که مورد توجه تعداد کثیری می باشند و از تمدن های جدید بوجود آمده اند.

به بیان دیگر، رسانه به معنای هر وسیله ای است که انتقال دهنده فرهنگ ها و افکار عده ای باشد. اکنون آن چه مصداق این تعریف است وسایلی همانند: روزنامه ها، مجلات، رادیو، تلویزیون، ماهواره، اینترنت، لوح‎های فشرده، شبکه‎های اجتماعی  و... می باشند.

در طول روند تغییر و تحول جامعه  بشری، با رشد و گسترش روزنامه‌ها و هم‌چنین با به وجود آمدن سایر انواع رسانه‌های جمعی مثل رادیو و تلویزیون، کارکرد آموزشی، تفریحی و سرگرمی هم به کارکرد اطلاع‌رسانی آن اضافه شد. این دو عامل یعنی تفریح و سرگرمی، موجب محبوبیت بیش‌تر این رسانه‌ها و گسترش استفاده از آن‌ها توسط مردم گردید.

محبوبیت رسانه‌ها و استفاده‌ی روزافزون از آن‌ها توسط مردم، این ایده را در ذهن مالکان و گردانندگان رسانه‌ها به وجود آورد که می‌توانند از رسانه‌ها در جهت اهداف خود استفاده نمایند. اولین و ملموس‌ترین نوع این استفاده مربوط به استفاده‌ تبلیغاتی از تلویزیون در جنگ جهانی دوم توسط آلمانی‌ها بود.

بنابراین اگر چه رسانه‌های جمعی با هدف اطلاع‌رسانی به وجود آمدند، هدف تبلیغ سیاسی و سپس تاثیرگذاری فرهنگی به موازات آن وارد عرصه‌ رسانه شد. به این ترتیب رسانه‌ها به عنوان مهم‌ترین منابع «قدرت نرم» ظهور پیدا کردند.

قدرت نرم به معنای «توانایی تاثیرگذاری بر دیگران برای کسب نتایج مطلوب از طریق جذابیت به جای اجبار یا تطمیع است.» این ایده اولین بار توسط دانشمند آمریکایی دانشگاه هاروارد، جوزف نای مطرح شد.

واژه‌ قدرت نرم که در ادبیات سیاسی ایران به «جنگ نرم» هم اطلاق می‌شود، نزاع بین کشورها را در حوزه‌ سخت‌افزاری و تسلیحاتی نمی‌داند بلکه جنگ در این حوزه مربوط به برنامه‌ها و نرم‌افزارهایی است که عمدتاً از جنس رسانه هستند.

رسانه ها با ایجاد تحول در باورها، ارزش ها، اعتقادات، تصاویر، ادراکات و ذهنیات جامعه، زمینه را برای اقناع و پذیرش فراهم کرده اند؛ در نتیجه پیام ها، نمادها، اخبار و اطلاعات اهمیت خاص پیدا می کنند. به همین دلیل استفاده از رسانه های ارتباط جمعی به طور گسترده نقش رسانه ها را در عرصه جنگ نرم برجسته می کند.

قدرت های بزرگ از طریق وسایل ارتباط جمعی که دارای تنوع فراوان هستند و در گروه‎های مختلف دیداری و شنیداری، نوشتاری، اکترونیکی و سایبری دسته بندی می شوند، تأثیرهای غیرقابل کنترل خود را بر سپهر فرهنگ و سیاست و اقتصاد کشورهای در حال توسعه ایجاد کرده اند.

به عبارت دیگر تمام مراکز صاحب قدرت متکی به حضور رسانه اند. "آنها با استفاده از کنترل حسی، تقلید، خط داستانی، فن بلاغت و نمایش محصولات، نامزدها و نظراتشان را به مخاطبان می فروشند". همانگونه که در جهان فعلی قدرت اندیشه بر قدرت بدنی غلبه کرده است به نظر می رسد جنگ افکار نیز بر جنگ ابزار غلبه کرده است.

امروز قدرت نظامی تنها قدرت یگانه، قاهره و شایع نیست بلکه بحث بر سر قدرت اذهان و اندیشه ها نیز هست. رسانه ها در عرصه جنگ نرم بعد مهمی را تشکیل می دهند؛ در واقع بر اثر تحولات روزافزون فناوری های اطلاعات و ارتباطات، ابعاد رسانه ای جنگ نرم نیزه گسترده تر و پیچیده تر شده است.

در فضای جنگ نرم، رسانه ها اذهان و دل های مخاطبان را بطور گسترده در کشورها و جوامع گوناگون هدف قرار داده اند تا بتوانند قدرت نرم یک گروه یا کشور رقیب یا دشمن را تضعیف کنند. بنابراین آنانکه از قدرت برتر تکنولوژی رسانه ای برخوردارند، سازندگان، دروازه بانان و پخش کنندگان اصلی پیام ها در سطح جهانی اند.

در عصر کنونی که رسانه‌ها با ظهور اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک و تویتر و هم‌چنین انواع بازی‌های رایانه‌ای و قابلیت‌های جدیدی که در تلفن‌های هم‌راه هوشمند به صورت مجانی و یا با قیمت بسیار پایین در اختیار کاربران قراد داده می‌شوند، جنگ نرم به معنای واقعی کلمه بروز و ظهور پیدا کرده است.

ادامه دارد......